Trong những ngày cao điểm về việc 'bắt quả tang' dạy thêm tại nhà giáo viên này - chúng tôi nhận được một lá thư từ nhà báo Lê Tuyết. Cô chia sẻ những cảm xúc cay đắng khi nghĩ đến những người giáo viên vẫn đang phải oằn mình sống bằng đồng lương 'không tưởng' bởi định kiến của một hệ thống về việc 'dạy thêm, học thêm'. Vẫn biết, đồng tiền không phải động cơ tối thượng của nghề giáo. Nhưng câu hỏi đặt ra không khỏi khiến người ta suy nghĩ. Không sống nổi, sao gọi đó là một nghề?
Cô ơi!
Hôm rồi con đọc bài báo về chuyện thầy giáo dạy thêm trong trường, khi bị “phát hiện”, bị truy vấn về chuyện dạy thêm, thầy nói rằng “Chuyện dạy thêm ai cũng phải làm để sống. Nếu chỉ bằng đồng lương nhà nước thì khó để chúng tôi làm việc tốt”. Đọc những lời ấy, con thấy xót quá cô ạ.
Con còn nhớ, ngày con đi học, con ước mình sau này trở thành cô giáo dạy Văn nhưng rồi ước mơ ấy “chết ngắt” khi con thấy thằng Phúc lớp con nó bất cần môn Văn như thế nào, khi bài tập làm văn của nó bị điểm thấp, nó đã vò nát cái bài của nó ra sao. Cô, đầu đã hai màu tóc, lại khóc vì một đứa chỉ bằng tuổi con của mình. Lau nước mắt rồi cô vẫn tiếp tục bài giảng nhưng giọng cô thì lạt đi nhiều. Thêm cái bệnh tắt tiếng hay tái phát, bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh hay thế, mà lòng người thì thảm đến thế!
Hồi đó, một tiết dạy 45 phút được mấy chục ngàn cô nhỉ? Chưa đổi được một bát phở đâu. Thơ văn, chữ nghĩa sao mà rẻ. Mười năm rồi, hình như mỗi tiết dạy của cô cũng chưa đổi được một bát phở ngon. Mười năm rồi, mỗi dịp Tết, con đều ghé thăm cô. Vẫn cỗ bàn đó, một cặp bánh tét, một chậu cúc, mâm cỗ với nải chuối và một trái dừa của nhà trồng được. Đơn giản đến mức không thể đơn giản hơn được nữa. Năm rồi con về, em Huy chuẩn bị thi đại học. Một mình một con, ánh mắt cô hơi buồn, cô bảo “cũng hơi loay hoay đôi chút”. Trong câu chuyện của cô, chỉ có nói về học trò là cô vui, cô lại kể khắp mấy đứa học Văn cô ngày đó. Cô vui khi cô nói học trò của cô bây giờ làm chỗ này chỗ kia, đi đây đi đó, thu nhập cũng khá…Còn học trò thì thương cô. Cô bây giờ sắp sửa về hưu, lương của cô chưa bằng nửa lương học trò!
Cô bây giờ là tổ trưởng tổ văn. Con đùa “chức to quá cô hen”, rồi hai cô trò cười. Cô thương học trò. Hồi trường tổ chức học bồi dưỡng văn để đi thi học sinh giỏi văn tỉnh, các bài viết của trò, cô nhận xét kỹ lắm. Khi luyện thi đại học, nhóm tụi con mấy đứa lên nhờ cô dạy thêm môn Văn. Dạy thì nhiều mà học trò thì ít, cô lấy mỗi đứa 50 ngàn đồng cho suốt mùa luyện thi, riêng con thì cô bảo thi Văn đạt giải nên cô dạy làm quà, chẳng lấy tiền. Con đậu đại học, cô mua một thước vải hoa, tặng con may áo…
Con yêu quý cô cô, kính trọng nghề giáo của cô và nhiều lúc con vẫn ước được đứng trên bục giảng như cô để nói với học trò về bài thơ Sóng như cô đã từng…nhưng thực tình con thấy mình đã đúng khi hồi đó đã “cãi lời cha mẹ, không thi sư phạm”! Bởi con biết chắc khi đi dạy con sẽ không được tận tâm như cô, không đủ kiên nhẫn để giảng hết bài khi đứa học trò ở dưới đang trân tráo thách đố cô bình tĩnh hết hai tiết. Con sẽ không thể an tâm đi dạy khi buổi sáng đến trường, hít hà cái lạnh cuối năm, con phải đắn đo khi đi ngang một hàng phở…Cô cả đời làm nghề giáo tử tế và cô nghèo cả đời với nghề giáo.
Con kể cô chuyện này. Em gái con ngoan hơn nên nghe lời ba má đi học sư phạm. Em ra trường, về dạy ở một trường cấp 2 ở thị xã mà không phải tốn hàng trăm triệu đồng chạy việc như đám bạn cùng lớp. Lương của em mỗi tháng được hơn 2,5 triệu đồng. Nhiều lần em gọi điện vào, nói như mếu: “Không đủ mua sữa cho con luôn. May mà còn có ông bà, nội ngoại hai bên”.
Trường em là trường điểm, phụ huynh nào cũng giàu, nhiều người có chức vị ở thị xã, họ muốn em dạy kèm cho con họ, họ than bây giờ chương trình gì mà nặng quá! Con nhà ai cũng phải giỏi, môn nào tổng kết dưới bảy, tám phẩy là không được. Toán, lý, hóa, sinh, sử….môn nào cũng phải chín, mười. Họ nhờ em dạy thêm vì họ đi làm suốt, không có thời gian mà kèm con, sểnh ra là nó lại game, chat chít…
Nhưng mà em sợ quá. Bây giờ người ta bắt bớ chuyện dạy thêm như bắt chuyện vụng trộm vậy. Có đường dây nóng tố giác chuyện dạy thêm, báo chí nói về thầy cô dạy thêm như tội phạm…Nhiều người nhờ nên em thuê một cái phòng ở xa trường để dạy. Em bảo, nhiều lúc em thấy nhục quá. Lương em mà khá khá một chút, đủ tiền mua sữa cho con, cơm ăn hai bữa, xăng xe, dư ra may được một bộ áo dài là cho vàng em cũng không dạy. Em mà là đàn ông, em sẽ giữ xe, đi bỏ báo, chở hàng mà kiếm tiền... Mà nói vậy thôi, nhưng khi đi làm thì lại sợ học trò nó thấy. Em thắc mắc rằng, ai bắt em phải sống thanh cao, khổ hạnh? Nghe em nói, xót quá cô nhỉ?
Thực tình, con chẳng cổ xúy chuyện đua nhau dạy thêm đâu, con chỉ đồng ý với thầy rằng “nếu chỉ bằng đồng lương nhà nước thì khó để chúng tôi làm việc tốt”. Mấy năm nay rồi, người ta chỉ trích, người ta đưa ra nhiều sáng kiến siết lại chuyện dạy thêm, học thêm, phải có đường dây nóng tố giác việc dạy thêm, học thêm nữa…! Nghe mà thấy sợ.
Con vẫn yêu cái nghề của cô và con vẫn chưa thôi hết lo cho cuộc sống khổ hạnh của em gái con, con đọc những bài người ta nói về chuyện dạy thêm và con tự hỏi có bao giờ, họ thử ép mình sống bằng đồng lương của một giáo viên 30 năm đi dạy chưa cô nhỉ? Bao lâu nay cấm dạy thêm, học thêm ráo riết như vậy, nền giáo dục này đã tốt đẹp lên nhiều chưa cô? Mà thôi, chuyện đó để những người cấm dạy thêm, bắt bớ dạy thêm trả lời…Cô thì đừng buồn nhiều quá nghen cô!
