Trong đó tập trung tìm cách đổi mới phương pháp giảng dạy học là một yếu tố quan trọng và quyết định. Một phương pháp giảng dạy tích cực tất nhiên sẽ mang lại cho phương pháp học tập hiệu quả hơn, từ đó sẽ gặt hái chất lượng tốt hơn.
Hóa học là một bộ môn khoa học thực nghiệm, kiến thức hóa học là một xâu chuỗi có mối liên quan chặt chẽ với nhau, học sinh sẽ rất khó nhớ, khó thuộc.
Bên cạnh các em gần như đã bị mất kiến thức cơ bản từ các lớp dưới cộng với chất lượng đầu vào quá thấp đặc biệt là các lớp cơ bản nên việc dạy và học hóa học ở các lớp THPT gặp không ít khó khăn.
Đặc biệt đối với những tiết dạy liên quan đến cấu trúc các chất, tính chất hóa học thì hầu như các em không thể tưởng tượng được các phản ứng đó sẽ xảy ra thế nào và có cấu trúc ra sao vì kiến thức hóa học hơi trừu tượng.
Cơ sở vật chất (thiết bị, dụng cụ thí nghiệm, tranh ảnh) tuy đã được nhà trường trang bị nhưng vẫn chưa thể đầy đủ đa dạng đáp ứng hết nhu cầu của từng tiết dạy được.
Làm sao để học sinh nhớ được những kiến thức cơ bản đó thì tôi thiết nghĩ trong từng tiết dạy, GV phải dùng các phương pháp nào đó để HS nắm được các kiến thức cơ bản.
Khi các em đã có nền kiến thức cơ bản và hiểu sự liên quan giữa kiến thức với thực tế thì các em sẽ yêu thích rồi đam mê môn học và từ đó sẽ học tập dễ dàng và tốt hơn.
Trước đây, GV hay dùng phương pháp dạy học theo kiểu đọc – chép là chính, còn phương pháp dạy học tích cực hiện nay là “Lấy học sinh làm trung tâm”, GV là người chỉ đạo và học sinh là người thực hiện mọi hoạt động mà GV giao cho. GV-HS có mối tương quan chặt chẽ với nhau trong quá trình dạy học.
Để tiết học đạt hiệu quả cao phải được sự hợp tác của cả GV và HS. Đặc biệt người GV cần “ Đổi mới phương pháp dạy học” sao cho hiệu quả học tập là tốt nhất.
Tiếp tục thực hiện đổi mới quản lí, đổi mới phương pháp dạy học: đổi mới soạn giảng, ứng dụng CNTT trong soạn giảng, đổi mới cách kiểm tra đánh giá… nhằm tích cực hóa hoạt động của HS nhằm đào tạo nên những con người cung cấp cho xã hội trong điều kiện mới CNH-HĐH đất nước.
Để hưởng ứng chủ đề này, tôi từng bước đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh mà tôi cho rằng cũng thiết thực và có hiệu quả, rất mong được các đồng chí chia sẻ và góp ý thêm để chúng ta học hỏi lẫn nhau, tìm ra nhiều biện pháp hay hơn nữa để nâng cao chất lượng.
Muốn nâng cao được chất lượng tôi thiết nghĩ việc đầu tiên nên làm là trong quá trình giảng dạy phải phân loại được HS từng lớp để áp dụng các phương pháp giảng dạy cho phù hợp bên cạnh đó, chúng ta cần làm cách nào đó để thu hút được HS học tập và yêu thích được bộ môn mình đang giảng dạy.
Làm được những điều này sẽ là bước thành công đầu tiên của chúng ta trong giảng dạy.Tiếp theo đó là cần có kế hoạch giảng dạy cụ thể với từng đối tượng từng lớp và trong quá trình giảng dạy từ khâu soạn bài đến khâu lên lớp hay hhâu hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài, sử dụng thiết bị dạy học cần chuẩn bị cẩn thận chu đáo để có những bài giảng hay nhất phù hợp nhất.
Khi kiểm tra bài cũ cần kiểm tra trọng tâm, đơn giản, nội dung phù hợp với trình độ của từng HS, nhận xét – cho điểm khách quan (không qua khắt khe cũng không quá dễ dãi) làm sao cốt yếu nhất là để động viên tinh thần HS. Có thể thay đổi hình thức kiểm tra bài cũ:p hối kết hợp giữa 2 hình thức trắc nhiệm kết quả và tự luận.
Với bài mới GV chuẩn bị kỹ bài mới trước khi đến lớp (đặc biệt là tìm các ví dụ thực tế liên quan đến nội dung bài giảng hoặc những video hình ảnh sinh động liên quan đến bài học).
Ví dụ: Dạy bài axetilen thì ra ví dụ: trong quá trình ủ trái cây xảy ra phản ứng gì? Video ngắn về quá trình hàn bằng đén xì axetilen; Hay bài Oxi –Ozon: Tại sao sau mỗi trận mưa con người chúng ta lại thấy thoải mái dễ chịu, không khí trong lành? Tại sao các tên lửa lai hoạt động được? Sự phân hủy - thối rữa của động thực vật chết trên trái đất xảy ra nhờ đâu?....
Nội dung bài cần được tinh giản nhưng không cắt xén, bám sát chuẩn kiến thức kĩ năng để biết nên nhấn mạnh trọng tâm, xoáy sâu ở vấn đề nào.
Tích hợp nhiều phương pháp trong bài học cho phù hợp. Không nhất thiết bài nào cũng phải sử dụng các phương mới, GV có thể dùng lại các phương pháp cổ điển miễn sao thấy có hiệu quả nhất.
Tận dụng mọi thiết bị, dụng cụ thí nghiệm của nhà trường để phục vụ bài giảng (nếu ND bài giảng có yêu cầu). Những thí nghiệm khó có thể nhờ đến sự trợ giúp của CNTT để trình chiếu cho HS xem.Vấn đề này đặc biệt quan trọng với những bộ môn thực nghiệm.
Những tiết có bài thực hành nhất thiết phải làm đầy đủ, không làm qua loa để HS nhớ lại kiến thức cũ. Việc làm này là rất cần thiết vì tôi thấy đa số HS rất thích thực hành để tự mình khám phá một vấn đề khoa học hay làm lại những gì mình đã tiếp thu trên lớp. Đây cũng là cách để thu hút HS học bộ môn.
Hướng dẫn HS cách học trên lớp và cách tự học ở nhà: Riêng bộ môn Hóa tôi làm như sau: Mỗi HS khi lên lớp phải có sổ tay hóa học để ghi chép những vấn đề cần lưu ý của từng bài, trên lớp những vấn đề khó nhớ tôi đưa ra một số câu dạng ca dao, tục ngữ hay những câu mà các GV đã tự biên để HS dễ thuộc (Dãy điện hóa: khi nào cần may…., bài ca hóa trị, dãy 10 ankan: mẹ em phải…).
Khi về nhà yêu cầu HS viết mỗi phương trình hóa học 3 lần…, thuộc một số tên của một số chất cơ bản…, thuộc công thức tính toán… và GV phải kiểm tra thường xuyên
Phong cách GV đứng lớp cần tự tin thoải mái. Trên lớp có lúc GV nên nhẹ nhàng mềm mỏng khuyến khích nhưng cũng có lúc phải cứng rắn.
Đặc biệt nên nghiêm khắc với những HS thường xuyên không học bài hay bỏ tiết. Giáo viên bộ môn cần quản lý chặt chẽ HS trong tiết học và ra biện pháp: HS nào vắng qua 3 buổi không phép thì bị cấm thi.
Có như thế HS mới không dám bỏ tiết. Nếu trường hợp thường xuyên tái phạm thì báo với giáo viên chủ nhiệm. Đây gọi là phương pháp vừa cương vừa nhu.Lời nói cần rõ ràng, dứt khoát, có âm điệu: giọng không nên quá đều đều dễ gây buồn ngủ.
Trang phục lên lớp gọn gàng, giản dị. Cố gắng trình bày bảng khoa học, dễ nhìn để HS dễ ghi chép và tiếp thu bài. Cũng nên quan tâm đến HS yếu và có lời động viên khuyến khích kịp thời với những em có sự tiến bộ trong lớp dù rất nhỏ bé.
Trong kiểm tra đánh giá, thường xuyên kiểm tra 15 phút bằng nhiều hình thức khác nhau. Phát đề cương trước mỗi chương học để sau khi học xong từng bài HS về tự trả lời một số câu hỏi và phát đề cương sau mỗi chương học để học cần làm và hoàn thiện.
Ra đề kiểm tra phù hợp với từng đối tượng lớp HS để HS yếu không thấy nản mà HS khá không thấy nhàm chán.Chấm và trả bài đúng thời gian (càng sớm càng tốt).
Bài kiểm tra khi chấm phải có nhận xét cụ thể từng học sinh để kịp thời khắc phục những chỗ các em hay sai, mặt khác là để động viên các em lần sau làm tốt hơn
Từ việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học môn Hóa học mà kết quả và chất lượng học tập môn Hóa học của trường đang từng bước được nâng lên.
Chất lượng đại trà của môn Hóa tăng lên rõ rệt, tỉ lệ HS khá giỏi dần tăng lên và đặc biệt là kết quả học sinh thi HSG và thi ĐH-CĐ môn Hoá hàng năm tăng cả về số lượng và chất lượng.
Tóm lại, để nâng cao chất lượng bộ môn hay chất lượng chung của trương phải có sự phối hợp hài hòa giữa GV và HS cũng như các tổ chức khác trong trường, nếu chỉ có sự cố gắng từ một phía sẽ không có hiệu quả cao. Tuy nhiên, phần lớn vẫn phải nhờ đến sự nỗ lực hết mình của các GV giảng dạy.
Người GV phải không ngừng học hỏi trao đổi chuyên môn nghiệp vụ với đồng nghiệp, tham khảo tài liệu đặc biệt luôn cập nhật yêu cầu của xã hôi đối với bộ môn.
Đặc biệt mọi phương pháp mà GV sử dụng đều lấy HS làm trung tâm, người thầy đóng vai trò chủ đạo dẫn dắt để HS chủ động nắm kiến thức là phương pháp hiệu quả nhất góp phần đào tạo ra những con người năng động trong thời kỳ đổi mới, hội nhập.
Trên đây là một số biện pháp chủ quan của tôi rút ra trong quá trình dạy học, rất kính mong được sự chia sẻ góp ý thêm của toàn thể đồng nghiệp để chúng ta cùng tìm ra những biện pháp hay hơn nữa nhằm nâng cao chất lượng.
Nguồn: giaoducthoidai.vn
Hóa học là một bộ môn khoa học thực nghiệm, kiến thức hóa học là một xâu chuỗi có mối liên quan chặt chẽ với nhau, học sinh sẽ rất khó nhớ, khó thuộc.
Bên cạnh các em gần như đã bị mất kiến thức cơ bản từ các lớp dưới cộng với chất lượng đầu vào quá thấp đặc biệt là các lớp cơ bản nên việc dạy và học hóa học ở các lớp THPT gặp không ít khó khăn.
Đặc biệt đối với những tiết dạy liên quan đến cấu trúc các chất, tính chất hóa học thì hầu như các em không thể tưởng tượng được các phản ứng đó sẽ xảy ra thế nào và có cấu trúc ra sao vì kiến thức hóa học hơi trừu tượng.
Cơ sở vật chất (thiết bị, dụng cụ thí nghiệm, tranh ảnh) tuy đã được nhà trường trang bị nhưng vẫn chưa thể đầy đủ đa dạng đáp ứng hết nhu cầu của từng tiết dạy được.
Làm sao để học sinh nhớ được những kiến thức cơ bản đó thì tôi thiết nghĩ trong từng tiết dạy, GV phải dùng các phương pháp nào đó để HS nắm được các kiến thức cơ bản.
Khi các em đã có nền kiến thức cơ bản và hiểu sự liên quan giữa kiến thức với thực tế thì các em sẽ yêu thích rồi đam mê môn học và từ đó sẽ học tập dễ dàng và tốt hơn.
Trước đây, GV hay dùng phương pháp dạy học theo kiểu đọc – chép là chính, còn phương pháp dạy học tích cực hiện nay là “Lấy học sinh làm trung tâm”, GV là người chỉ đạo và học sinh là người thực hiện mọi hoạt động mà GV giao cho. GV-HS có mối tương quan chặt chẽ với nhau trong quá trình dạy học.
Để tiết học đạt hiệu quả cao phải được sự hợp tác của cả GV và HS. Đặc biệt người GV cần “ Đổi mới phương pháp dạy học” sao cho hiệu quả học tập là tốt nhất.
Tiếp tục thực hiện đổi mới quản lí, đổi mới phương pháp dạy học: đổi mới soạn giảng, ứng dụng CNTT trong soạn giảng, đổi mới cách kiểm tra đánh giá… nhằm tích cực hóa hoạt động của HS nhằm đào tạo nên những con người cung cấp cho xã hội trong điều kiện mới CNH-HĐH đất nước.
Để hưởng ứng chủ đề này, tôi từng bước đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh mà tôi cho rằng cũng thiết thực và có hiệu quả, rất mong được các đồng chí chia sẻ và góp ý thêm để chúng ta học hỏi lẫn nhau, tìm ra nhiều biện pháp hay hơn nữa để nâng cao chất lượng.
Muốn nâng cao được chất lượng tôi thiết nghĩ việc đầu tiên nên làm là trong quá trình giảng dạy phải phân loại được HS từng lớp để áp dụng các phương pháp giảng dạy cho phù hợp bên cạnh đó, chúng ta cần làm cách nào đó để thu hút được HS học tập và yêu thích được bộ môn mình đang giảng dạy.
Làm được những điều này sẽ là bước thành công đầu tiên của chúng ta trong giảng dạy.Tiếp theo đó là cần có kế hoạch giảng dạy cụ thể với từng đối tượng từng lớp và trong quá trình giảng dạy từ khâu soạn bài đến khâu lên lớp hay hhâu hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài, sử dụng thiết bị dạy học cần chuẩn bị cẩn thận chu đáo để có những bài giảng hay nhất phù hợp nhất.
Khi kiểm tra bài cũ cần kiểm tra trọng tâm, đơn giản, nội dung phù hợp với trình độ của từng HS, nhận xét – cho điểm khách quan (không qua khắt khe cũng không quá dễ dãi) làm sao cốt yếu nhất là để động viên tinh thần HS. Có thể thay đổi hình thức kiểm tra bài cũ:p hối kết hợp giữa 2 hình thức trắc nhiệm kết quả và tự luận.
Với bài mới GV chuẩn bị kỹ bài mới trước khi đến lớp (đặc biệt là tìm các ví dụ thực tế liên quan đến nội dung bài giảng hoặc những video hình ảnh sinh động liên quan đến bài học).
Ví dụ: Dạy bài axetilen thì ra ví dụ: trong quá trình ủ trái cây xảy ra phản ứng gì? Video ngắn về quá trình hàn bằng đén xì axetilen; Hay bài Oxi –Ozon: Tại sao sau mỗi trận mưa con người chúng ta lại thấy thoải mái dễ chịu, không khí trong lành? Tại sao các tên lửa lai hoạt động được? Sự phân hủy - thối rữa của động thực vật chết trên trái đất xảy ra nhờ đâu?....
Nội dung bài cần được tinh giản nhưng không cắt xén, bám sát chuẩn kiến thức kĩ năng để biết nên nhấn mạnh trọng tâm, xoáy sâu ở vấn đề nào.
Tích hợp nhiều phương pháp trong bài học cho phù hợp. Không nhất thiết bài nào cũng phải sử dụng các phương mới, GV có thể dùng lại các phương pháp cổ điển miễn sao thấy có hiệu quả nhất.
Tận dụng mọi thiết bị, dụng cụ thí nghiệm của nhà trường để phục vụ bài giảng (nếu ND bài giảng có yêu cầu). Những thí nghiệm khó có thể nhờ đến sự trợ giúp của CNTT để trình chiếu cho HS xem.Vấn đề này đặc biệt quan trọng với những bộ môn thực nghiệm.
Những tiết có bài thực hành nhất thiết phải làm đầy đủ, không làm qua loa để HS nhớ lại kiến thức cũ. Việc làm này là rất cần thiết vì tôi thấy đa số HS rất thích thực hành để tự mình khám phá một vấn đề khoa học hay làm lại những gì mình đã tiếp thu trên lớp. Đây cũng là cách để thu hút HS học bộ môn.
Hướng dẫn HS cách học trên lớp và cách tự học ở nhà: Riêng bộ môn Hóa tôi làm như sau: Mỗi HS khi lên lớp phải có sổ tay hóa học để ghi chép những vấn đề cần lưu ý của từng bài, trên lớp những vấn đề khó nhớ tôi đưa ra một số câu dạng ca dao, tục ngữ hay những câu mà các GV đã tự biên để HS dễ thuộc (Dãy điện hóa: khi nào cần may…., bài ca hóa trị, dãy 10 ankan: mẹ em phải…).
Khi về nhà yêu cầu HS viết mỗi phương trình hóa học 3 lần…, thuộc một số tên của một số chất cơ bản…, thuộc công thức tính toán… và GV phải kiểm tra thường xuyên
Phong cách GV đứng lớp cần tự tin thoải mái. Trên lớp có lúc GV nên nhẹ nhàng mềm mỏng khuyến khích nhưng cũng có lúc phải cứng rắn.
Đặc biệt nên nghiêm khắc với những HS thường xuyên không học bài hay bỏ tiết. Giáo viên bộ môn cần quản lý chặt chẽ HS trong tiết học và ra biện pháp: HS nào vắng qua 3 buổi không phép thì bị cấm thi.
Có như thế HS mới không dám bỏ tiết. Nếu trường hợp thường xuyên tái phạm thì báo với giáo viên chủ nhiệm. Đây gọi là phương pháp vừa cương vừa nhu.Lời nói cần rõ ràng, dứt khoát, có âm điệu: giọng không nên quá đều đều dễ gây buồn ngủ.
Trang phục lên lớp gọn gàng, giản dị. Cố gắng trình bày bảng khoa học, dễ nhìn để HS dễ ghi chép và tiếp thu bài. Cũng nên quan tâm đến HS yếu và có lời động viên khuyến khích kịp thời với những em có sự tiến bộ trong lớp dù rất nhỏ bé.
Trong kiểm tra đánh giá, thường xuyên kiểm tra 15 phút bằng nhiều hình thức khác nhau. Phát đề cương trước mỗi chương học để sau khi học xong từng bài HS về tự trả lời một số câu hỏi và phát đề cương sau mỗi chương học để học cần làm và hoàn thiện.
Ra đề kiểm tra phù hợp với từng đối tượng lớp HS để HS yếu không thấy nản mà HS khá không thấy nhàm chán.Chấm và trả bài đúng thời gian (càng sớm càng tốt).
Bài kiểm tra khi chấm phải có nhận xét cụ thể từng học sinh để kịp thời khắc phục những chỗ các em hay sai, mặt khác là để động viên các em lần sau làm tốt hơn
Từ việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học môn Hóa học mà kết quả và chất lượng học tập môn Hóa học của trường đang từng bước được nâng lên.
Chất lượng đại trà của môn Hóa tăng lên rõ rệt, tỉ lệ HS khá giỏi dần tăng lên và đặc biệt là kết quả học sinh thi HSG và thi ĐH-CĐ môn Hoá hàng năm tăng cả về số lượng và chất lượng.
Tóm lại, để nâng cao chất lượng bộ môn hay chất lượng chung của trương phải có sự phối hợp hài hòa giữa GV và HS cũng như các tổ chức khác trong trường, nếu chỉ có sự cố gắng từ một phía sẽ không có hiệu quả cao. Tuy nhiên, phần lớn vẫn phải nhờ đến sự nỗ lực hết mình của các GV giảng dạy.
Người GV phải không ngừng học hỏi trao đổi chuyên môn nghiệp vụ với đồng nghiệp, tham khảo tài liệu đặc biệt luôn cập nhật yêu cầu của xã hôi đối với bộ môn.
Đặc biệt mọi phương pháp mà GV sử dụng đều lấy HS làm trung tâm, người thầy đóng vai trò chủ đạo dẫn dắt để HS chủ động nắm kiến thức là phương pháp hiệu quả nhất góp phần đào tạo ra những con người năng động trong thời kỳ đổi mới, hội nhập.
Trên đây là một số biện pháp chủ quan của tôi rút ra trong quá trình dạy học, rất kính mong được sự chia sẻ góp ý thêm của toàn thể đồng nghiệp để chúng ta cùng tìm ra những biện pháp hay hơn nữa nhằm nâng cao chất lượng.
Nguồn: giaoducthoidai.vn
