Đọc thơ xuân của Nguyễn Trãi

cohonnhien

Thành viên
#1
Nguyễn Trãi như một cây đại thụ bóng trùm khắp mấy mươi năm đầu thế kỷ XX. Không chỉ là một nhà quân sự- tư tưởng lỗi lạc ông còn là một nhà văn- nhà thơ.


Dưới ngòi bút của ông có lập luận vững như thép, sắc như gươm và cả những cảm xúc riêng của tâm hồn trước cuộc sống vô cùng xáo động. Thơ ông bên cạnh những xót thương, mừng tủi, buồn đau, lo lắng thì còn có cả thơ xuân, cảnh xuân, người xuân và tình xuân.

Với tâm hồn rộng mở, mùa xuân trong thơ Nguyễn Trãi cũng chan chứa tình người. Xuân đến không chỉ bởi lan, mai, đào, liễu mà đáng quý hơn vẫn là cảnh xuân bao la của đất trời, những nét xuân mộc mạc nhưng rất đượm tình quê.

Đó là cảnh bến đò xuân với cỏ non xanh rợn như phảng phất có khói bên trên, lại thêm mưa xuân đầm ấm và con đò gối bãi nằm im:

Cỏ xuân đầu bến xanh như khói

Thêm lại mưa xuân trời nước đầy

Đường nội vắng teo hành khách ít

Thuyền côi gác bãi ngủ thâu ngày

(Bến đò xuân đầu trại)

Cảnh cây chuối đầu hè xuân về tươi tốt thêm, buồng ra nhiều và thơm phức:

Tự bén hơi xuân tốt lại thêm

Đầy buồng lạ, mùi thâu đêm

(Cây chuối)

Có khi xuân không hiện thành một vật nào cụ thể mà chỉ là một cảnh sắc chung của cây cỏ, của bầu trời cũng đủ sức làm say lòng người:

Sắc xuân bên mắt khiến người say.

(Đêm đậu thuyền ở cửa biển)

Rộng mở với đồng quê, cách cảm xuân của Nguyễn Trãi còn đượm nồng phong tục quê nhà ngày xuân. Cảnh thức khuya chờ giao thừa và đang đêm tĩnh mịch bỗng đùng lên những tiếng pháo tre chát chúa được Nguyễn Trãi ghi lại trong hai câu:

Chong đèn chực tuổi cay con mắt

Đốt trúc khua ma đắng lỗ tai

(Đêm trừ tịch)

Con người nhân hậu ấy đối với tình xuân cũng thật đậm đà. Mùa xuân là tuổi trẻ, là cái đẹp, là tình yêu. Chùm thơ mười ba bài tứ tuyệt nhan đề “Tích cảnh” đã bày ra trước mắt ta cảnh xuân đến rồi lại đi. Tuổi xuân trở thành tuổi đẹp nhất đời người, tuổi xuân gặp mùa xuân, tình xuân gặp ý xuân còn bài ca nào đẹp hơn? Với Nguyễn Trãi: “Sáu mươi ba tuổi còn xuân chán”. Ông trẻ biết bao trong tâm hồn, trẻ vì vô cùng rộng mở, yêu đời, yêu cuộc sống.

Đáng chú ý là những bài thơ xuân của ông còn loang loáng một ánh sáng tâm sự ẩn hiện thật khó nắm bắt, dường như nó che dấu một ẩn ý bên trong thật khó nói. Nỗi lòng của con người luôn mang nặng nỗi ưu thời mẫn thế, lo nước thương đời.

“Bui một tấc lòng ưu ái cũ.

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông.”

(Thuật hứng- bài 5)

Vui với mùa xuân của đất trời nhưng cũng luôn nhìn thấu lòng mình, người anh hùng- nhà thơ ấy suốt đời khao khát được cống hiến và cũng suốt đời day dứt đau khổ. Thơ xuân không nhiều nhưng tình xuân lại chứa chan. Một góc đẹp trong tâm hồn càng đẹp.

Với Nguyễn Trãi đọc thơ xuân hoá ra đọc được cả con người.

Hoài Vân
Nguồn: Văn học quê nhà
 

Bình luận bằng Facebook

Top