Đang giao lưu trực tuyến về dạy – học tự chọn ở trường THPT

Hoài An

Điều hành viên
Thành viên BQT
#1
Nhà báo Nguyễn Ngọc Nam - TBT báo GD&TĐ (bìa phải) và bà Mai Nhị Hà - Ủy viên, Bộ phận Thường trực Đổi mới CT, SGK GDPT (bìa trái) - chào mừng các vị khách mời


GD&TĐ - Chiều nay (26/12), các vị khách mời đã có mặt tại báo Giáo dục và Thời đại, sẵn sàng trao đổi, chia sẻ về chuyên môn, kinh nghiệm chuẩn bị triển khai dạy học tự chọn ở trường THPT với bạn đọc trong chương trình giao lưu trực tuyến do báo Giáo dục và Thời đại phối hợp với Bộ phận Thường trực Đổi mới CT, SGK GDPT (Bộ GD&ĐT) tổ chức.


Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng theo định hướng phân hóa mạnh ở cấp THPT, trong đó cùng với các môn bắt buộc và tự chọn (bắt buộc) sẽ có các chuyên đề học tập dành cho học sinh các lớp 11, 12 tự chọn.

Các chuyên đề học tập tự chọn nhằm đáp ứng hiểu biết nâng cao hoặc mở rộng kiến thức các môn học; cung cấp những hiểu biết và kỹ năng ban đầu như là nhập môn các khoa học hoặc ngành nghề; giúp học sinh có những thông tin định hướng và tiếp cận nghề nghiệp sau trung học phổ thông.

Nắm bắt được nhu cầu chia sẻ sâu hơn về các khái niệm mới trong dạy – học tự chọn, sáng kiến, kinh nghiệm chuyên môn cùng những chuẩn bị về công tác quản lý cho triển khai dạy – học tự chọn, báo Giáo dục và Thời đại phối hợp với Bộ phận Thường trực Đổi mới CT, SGK GDPT (Bộ GD&ĐT) tổ chức buổi giao lưu trực tuyến "Dạy – học tự chọn ở trường trung học phổ thông" với sự tham gia của các vị khách mời:

1. TS. Nguyễn Thị Hồng Vân - Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam;

2. Ông Đỗ Văn LợiPhó Giám đốc Sở GD&ĐT Hải Phòng;

3. Thầy Nguyễn Minh Quý - Hiệu trưởng Trường THPT Trần Nguyên Hãn (Hải Phòng);

4. Thầy Lê Văn Cường - Giáo viên Trường THCS-THPT Nguyễn Tất Thành (Hà Nội).

Đúng 14h, buổi giao lưu trực tuyến bắt đầu.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Nam - TBT báo Giáo dục và Thời đại và bà Mai Nhị Hà - Ủy viên, Bộ phận Thường trực Đổi mới CT, SGK GDPT (Bộ GD&ĐT) tặng hoa chào mừng các vị khách mời.


Nội dung buổi giao lưu trực tuyến


Tôi là một giáo viên trường THPT. Qua thực tế công tác, tôi nhận thấy dạy học phân hóa là rất tốt nếu sĩ số của mỗi lớp ít để các tổ hợp lựa chọn không quá lớn. Là người quản lý, ông có nghĩ đến bài toán: Nếu sĩ số học sinh trong lớp đông thì triển khai dạy học phân hóa như thế nào?

chinhlethi@...

Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Minh Quý:
Dạy học phân hóa là con đường đi đúng đắn. Song, với sĩ số lớp quá đông, thì rất khó để dạy học phân hóa ngay được. Thậm chí, để dạy học phân hóa, bên cạnh “hạ” sĩ số lớp học xuống, chúng ta còn cần thêm nhiều phòng học chức năng cho các em. Trước mắt, chúng tôi chỉ đạo đội ngũ giáo viên tập trung vào một số vấn đề sau:

- Phân hóa thời gian hợp lí: Giáo viên cần cân nhắc, phân phối thời gian linh hoạt cho từng hoạt động phù hợp với đối tượng học sinh, đảm bảo cho mọi học sinh đều được cung cấp một khoảng thời gian đủ để thực hiện nhiệm vụ hoặc hoạt động của mình.

Một trong những cách thức hiệu quả để phân phối thời gian hợp lí là sử dụng hoạt động "mỏ neo", hoạt động này cho phép mọi học sinh được chủ động chuyển sang hoạt động khác khi đã hoàn tất nhiệm vụ được giao.

- Tính toán kĩ cách thức giao bài tập, nhiệm vụ cho học sinh: Thiết kế và đưa ra các nhiệm vụ học tập thông qua các thẻ hoặc phiếu học tập dành cho từng cá nhân hoặc nhóm học sinh. Điều này có ưu điểm là học sinh có thể xem lại nhiệm vụ được giao mỗi khi cần thiết.

Có thể giáo viên đưa ra một nhiệm vụ cho một vài học sinh có trách nhiệm và những học sinh này sẽ thông báo, trao đổi lại về nhiệm vụ đó với các bạn của nhóm mình. Khi một phần nội dung của nhiệm vụ đòi hỏi học sinh phải di chuyển tới vị trí khác trong lớp thì cần khống chế thời gian cho sự di chuyển (thông thường thì càng nhanh càng tốt nhưng phải đảm bảo không gây mất trật tự) và di chuyển có trật tự rõ ràng.

- Khai thác hoạt động hỗ trợ của giáo viên và bạn học: Giáo viên tạo ra “đội hỗ trợ trong ngày”, gồm một hoặc một vài học sinh khá - giỏi ngồi vào một bàn và sẵn sàng hỗ trợ cho các bạn khác. Càng nhiều học sinh có khả năng đảm nhiệm vai trò của “đội hỗ trợ trong ngày” càng tốt, những học sinh này có thể giúp đỡ bạn mình bằng cách kiểm tra câu trả lời, trả lời câu hỏi về nhiệm vụ hoặc tài liệu.

Học sinh cũng có thể cố gắng tự vượt qua khó khăn bằng cách tư duy trên giấy những vướng mắc của mình. Giáo viên cần giúp học sinh biết khi nào có thể nhận được sự hỗ trợ từ giáo viên, khi nào thì không và các em có thể làm gì khi cần đến sự hỗ trợ của giáo viên nhưng giáo viên không thể đưa ra sự trợ giúp.

- Xây dựng môi trường dạy học phân hóa: Chỉ định học sinh thành các nhóm hoặc các khu vực chỗ ngồi; sắp xếp lại đồ đạc trong lớp học; tạo ra những chỗ ngồi cố định cho học sinh; hạn chế tối đa tiếng ồn; giảm thiểu những di chuyển không mục đích.

- Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin: Bằng cách sử dụng hệ thống con người và công nghệ trong lớp học, trường học, trong cộng đồng, giáo viên có thể tạo ra một hệ thống hỗ trợ mở cho học sinh. Thông qua đó, trao cho mọi học sinh cơ hội học tập tốt hơn và có thể giúp đỡ người khác học tập tốt hơn.


Từ thực tế chỉ đạo giáo dục ở địa phương, theo ông Đỗ Văn Lợi, với trung bình 3 tiết/tuần/môn tự chọn như dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng nêu ra có là quá ít để học sinh học “đến đầu đến đũa” hay không?

phuocnguyen09@...

PGĐ Đỗ Văn Lợi: Theo tôi là không quá ít bởi thời lượng các môn học bắt buộc trong CT hiện hành cấp THPT cũng chỉ có rất ít môn học (Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh) là từ 3 tiết/tuần trở lên. Các môn này trong CT mới tiếp tục là các môn học bắt buộc; riêng Toán, Ngữ văn có thêm Toán 2, Văn 2 để HS tự chọn.
Mặt khác, HS được chọn 3 môn học và còn được tự chọn thêm Chuyên đề học tập, Hoạt động trải nghiệm sáng tạo với thời lượng cũng không ít hơn 3 tiết/tuần, học sinh sẽ có đủ thời gian để nắm vững và khắc sâu kiến thức môn học tự chọn theo quy định. Như vậy, hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu định hướng nghề nghiệp ở cấp học này.


Dạy học tích hợp ở lớp dưới theo tôi hiểu là để các môn học có sự liên thông, tránh trùng lặp, giảm tải cho các cháu. Vậy dạy học phân hóa ở các lớp 10, 11, 12 thì mang ý nghĩa gì?

nttrung71@...

TS Nguyễn Thị Hồng Vân:
Chương trình giáo dục phổ thông mới thống nhất giữa dạy học tích hợp với dạy học phân hoá theo hướng tích hợp cao ở lớp/cấp học dưới, phân hoá sâu ở lớp/cấp học trên. Dạy học phân hoá ở THPT nhằm:

Đáp ứng và phát huy được nguyện vọng, sở trường và phù hợp với tình cảm, động lực, điều kiện, hoàn cảnh học tập, xu hướng nghề nghiệp của các cá nhân khác nhau;

Cung cấp nguồn nhân lực cho thị trường lao động, nguồn học sinh cho giáo dục đại học, cao đẳng cũng như các trường nghề đáp ứng được yêu cầu đào tạo chuyên sâu về một lĩnh vực khoa học hoặc ngành nghề chuyên biệt.


Có giáo viên bày tỏ lo lắng, nếu tự chọn môn học sẽ có môn được học sinh chọn nhiều, môn chọn ít. Thầy có lo lắng điều này hay không?

hung.nguyen.xuan@...

Thầy Lê Văn Cường:
Việc học sinh được tự chọn môn học sẽ giúp học sinh định hướng nghề nghiệp, từ đó tích cực chủ động trong học tập để phát triển năng khiếu, sở trường của bản thân.

Tôi đã tìm hiểu dự thảo chương trình tổng thể của Bộ GD&ĐT và thấy trong chương trình mới, hệ thống các môn học tự chọn và cấu trúc nội dung các môn học tự chọn sẽ được xây dựng dựa trên hệ thống 8 lĩnh vực giáo dục.

Các lĩnh vực giáo dục đã bao quát được mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông và mục tiêu chương trình từng cấp học cũng như yêu cầu của giai đoạn giáo dục cơ bản và giáo dục định hướng nghề nghiệp.

Mặt khác, chương trình mới còn đổi mới cả về đánh giá học sinh nữa. Vì vậy, tôi nghĩ trong chương trình mới, cùng với đổi mới về kiểm tra, thi, tuyển sinh vào đại học, cao đẳng, các môn học sẽ được học sinh và cha mẹ học sinh quan tâm một cách bình đẳng…


Là lãnh đạo giáo dục ở địa phương, ông Đỗ Văn Lợi có tự tin về trình độ đội ngũ giáo viên của mình có thể vận dụng tốt các phương pháp dạy học và kĩ thuật dạy học phân hóa? Ngay từ thời điểm này, Sở GD&ĐT có kế hoạch gì chưa để chuẩn bị tâm thế cho giáo viên trước chủ trương mới này?

Nguyễn Thị Thu - An Lão, Hải Phòng

PGĐ Đỗ Văn Lợi: Hải Phòng là địa phương có chất lượng giáo dục trong tốp dẫn đầu cả nước. Để có được kết quả đó, có nhiều yếu tố song phải kể đến là chất lượng của đội ngũ giáo viên Hải Phòng vững về chuyên môn nghiệp vụ, tích cực đổi mới phương pháp dạy học, trình độ giáo viên được đào tạo trên chuẩn cao. Tôi hoàn toàn tự tin về đội ngũ giáo viên của Hải Phòng trước yêu cầu đổi mới giáo dục.
Để chuẩn bị tâm thế cho giáo viên trước chủ trương mới này, Sở GD&ĐT Hải Phòng đã tích cực, chủ động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên, đặc biệt là đổi mới phương pháp dạy học như dạy học theo phương pháp “bàn tay nặn bột”, “bản đồ tư duy”, dạy học theo chủ đề tích hợp, chủ đề liên môn, chủ đề môn học….; đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh; đẩy mạnh phong trào nghiên cứu khoa học kĩ thuật, tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh…

Đặc biệt, đối với cán bộ quản lý giáo dục đang tích cực chuẩn bị trong việc đổi mới quản lý trước yêu cầu mới. Những hoạt động này có tác dụng định hướng, “xi-nhan” dần, chuẩn bị tâm thế cho GV sang con đường thực hiện CT mới.


Trong thực tế, các nhà trường THPT ít nhiều đã triển khai dạy học tự chọn rồi. Xin hỏi hiện nhà trường dạy học tự chọn theo hình thức nào, mức độ đến đâu? Những bài học kinh nghiệm của nhà trường trong triển khai dạy học tự chọn là gì?

mailienhuong@...

Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Minh Quý:
Hiện nay, trường THPT Trần Nguyên Hãn cũng như nhiều trường THPT của thành phố Hải Phòng đã triển khai hình thức dạy học tự chọn theo hình thức là tăng cường thêm một số tiết học theo chủ đề đối với một số môn học trong tổ hợp các môn xét tuyển đại học (ngay từ đầu năm lớp 10, các nhà trường thường sắp xếp học sinh vào học các lớp theo nguyện vọng mà học sinh tự nguyện đăng ký theo tổ hợp các môn).

Bài học kinh nghiệm rút ra là:

- Các chủ đề dạy học tự chọn phải được tổ, nhóm chuyên môn xây dựng dựa vào trí tuệ tập thể không mang tính hình thức.

- Giáo viên phải soạn giáo án dạy học tự chọn theo các chủ đề mà tổ, nhóm đã thống nhất từ đầu năm.

- Về giáo viên dạy tự chọn: Việc phân công giáo viên chỉ chuyên dạy học tự chọn cho 1 khối lớp sẽ giúp việc dạy học các chuyên đề đạt hiệu quả cao vì giáo viên có cơ hội được tiếp cận với nhiều đối tượng học sinh, từ đó có sự điều chỉnh kịp thời về phương pháp giảng dạy cũng như nội dung các câu hỏi, bài tập.

- Tạo điều kiện cho học sinh được lựa chọn thầy cô, lựa chọn các chuyên đề học tập phù hợp với mình.


Thầy có thường cùng học sinh tham gia các hoạt động như lao động, tập văn nghệ, làm báo, tham quan, cắm trại… hay không? Làm thế nào để người thầy có thể thực sự hòa đồng cùng học trò trong mỗi hoạt động, không ảnh hưởng đến sự tự tin của học sinh khi có mặt thầy giáo? Tôi cho rằng, nếu đồng hành cùng các em như vậy, người thầy sẽ hiểu học sinh hơn, tạo mối quan hệ gắn bó gần gũi và dễ dàng thực hiện phương pháp giáo dục cá thể hóa.

Nguyễn Thị Xuân - Lam Sơn, Thanh Hóa

Thầy Lê Văn Cường:
Tôi và đồng nghiệp ở trường Nguyễn Tất Thành luôn tích cực tham gia các hoạt động cùng với học sinh, tạo sự hòa đồng cùng học trò.

Bên cạnh việc học trên lớp, giáo viên và học sinh cùng nhau tham gia các hoạt động thể thao, văn nghệ hay các hoạt động trải nghiệm khác.

Tôi thấy các học sinh rất tự tin, các em luôn thể hiện rất rõ cá tính của mình và không ngại ngần khi tham gia các hoạt động cùng giáo viên. Điều này rất tuyệt vời.

Tôi nghĩ, bản thân mỗi giáo viên không tự đặt cho mình một cái ngưỡng là người thầy đối với học trò mà là người bạn, người đồng hành, đồng đội…đôi khi là cả người cha, người mẹ đối với các học trò của mình thì sẽ luôn tạo ra được sự tự cậy của học trò.


Tôi tìm hiểu về chủ trương dạy học phân hóa và thấy cái khác về phân hóa so với chương trình hiện hành chính là "phân hóa ngoài". Phân hóa ngoài là cách dạy theo các CT khác nhau cho các nhóm người học khác nhau nhằm đáp ứng được nhu cầu, sở thích và năng lực của từng nhóm người học và được thực hiện chủ yếu thông qua việc thiết kế nội dung khác nhau của các CT môn học.

Theo ông Đỗ Văn Lợi, điều này có khó thực hiện nay không, đặc biệt đối với những trường có sĩ số đông, trình độ giáo viên còn hạn chế, hoặc nơi cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn?

Võ Hữu Đắc, thành phố Thái Bình, Thái Bình

PGĐ Đỗ Văn Lợi:
Bước đầu khi thực hiện dạy học “phân hóa ngoài” có thể sẽ gặp những khó khăn như số lượng học sinh đăng ký theo từng môn học, chuyên đề học tập khác nhau.

Có những môn học, chuyên đề học tập ít học sinh đăng ký học sẽ khó khăn trong việc sắp xếp thời khóa biểu, quản lý quá trình và kết quả học tập. Có những chuyên đề học tập còn khó khăn về giáo viên giảng dạy.

Để khắc phục khó khăn này, từng trường cần có lộ trình từng bước triển khai thực hiện riêng, trước hết phải xuất phát từ điều kiện cụ thể về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên… để bảo đảm chắc chắn là phù hợp, khả thi.

Trong quá trình triển khai, tiếp tục bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, bổ sung cơ sở vật chất để có thể triển khai thêm, mở rộng dần danh sách các môn học và chuyên đề khác đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh. Sở GD&ĐT sẽ hỗ trợ các trường trong việc tập huấn cán bộ quản lý về kĩ năng điều hành nhà trường theo phương thức dạy học tự chọn.


Với định hướng dạy học tự chọn ở trường THPT trong thời gian tới, các giáo viên trong trường phản ảnh gì tới hiệu trưởng? Ông có gặp phải áp lực gì không? Và cách giải quyết của ông là như thế nào?

Phạm Minh Tâm - An Khê, Gia Lai

Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Minh Quý:
Thực tiễn trong thời gian vừa qua đội ngũ giáo viên nhà trường qua nghiên cứu định hướng xây dựng chương trình giáo dục phổ thông mới, cũng đã có những băn khoăn lo lắng như có đáp ứng được nhu cầu của người học hay không, hình thức tổ chức dạy học tự chọn sẽ như thế nào, liệu môn của mình học sinh có chọn học không…

Theo tôi, đó không phải là những khó khăn mà không thể thực hiện được. Mỗi nhà trường cần xác định lộ trình riêng về bồi dưỡng và phân công người dạy, bổ sung phòng và thiết bị dạy học, liên kết với các cơ sở giáo dục, cơ quan nghiên cứu, cơ sở sản xuất… để qua mỗi năm lại tăng thêm số môn học và chuyên đề tự chọn được dạy trong trường, đáp ứng ngày càng cao nhu cầu định hướng nghề nghiệp của học sinh và phân hóa ngành nghề trong xã hội.

Trong 2 năm thực hiện, kế hoạch giáo dục nhà trường định hướng phát triển năng lực của người học theo tinh thần công văn 791 của Bộ GD&ĐT, nhà trường đã tạo được sự đa dạng hóa trong việc dạy học tự chọn. Bước đầu, nhà trường đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể: Hiệu quả của các giờ dạy tự chọn theo định hướng phân ban khá cao dẫn đến học sinh có điểm sàn thi THPT Quốc gia lọt vào top 200 trường có điểm sàn cao nhất cả nước...


Tôi có con trai ba năm nữa sẽ lên lớp 10, theo lộ trình trong dự thảo là sẽ học theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Tôi đặc biệt quan tâm đến chủ trương dạy học phân hóa ở trường THPT trong chương trình mới mà cháu nhà tôi sẽ theo học. Xin chuyên gia cho biết hình dung cơ bản về chủ trương dạy học phân hóa trong chương trình mới? Nó có gì khác so với chương trình hiện nay?

Nguyễn Thu Thảo (Từ Liêm, Hà Nội)

TS Nguyễn Thị Hồng Vân:
TS Nguyễn Thị Hồng Vân rất vui được tham gia chương trình GLTT
Rất cảm ơn bạn đã có quan tâm đến Chương trình Giáo dục Phổ thông (CTGDPT) mới mà con bạn sẽ học sau 3 năm tới.
Theo lộ trình, CTGDPT gồm 2 giai đoạn: Giai đoạn giáo dục cơ bản (cấp Tiểu học và THCS) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp THPT).

Chương trình giáo dục cấp THPT hiện hành ngoài mục tiêu củng cố và phát huy kết quả của giáo dục THCS đã chú ý đến việc giúp học sinh có những hiểu biết bước đầu về hướng nghệp và có điều kiện lựa chọn hướng phát triển, phát huy năng lực cá nhân.

Mục tiêu của Chương trình THPT mới đã cụ thể hóa hơn về định hướng giáo dục như đã nêu ở Dự thảo Chương trình Giáo dục Phổ thông tổng thể là: giúp học sinh hình thành phẩm chất và năng lực của người lao động, nhân cách công dân, ý thức quyền và nghĩa vụ đối với Tổ quốc…; có khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, có những hiểu biết và khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân…”.

Đây chính là những điểm mới quan trọng so với mục tiêu giáo dục cấp THPT hiện hành. Từ định hướng trên, chương trình mới cấp THPT tổ chức dạy học tự chọn theo phương án:

+ Có một số ít các môn học bắt buộc đối với tất cả mọi học sinh;

+ Học sinh được tự chọn một số môn và một số chuyên đề học tập theo quy định và phù hợp với ở thích, định hướng nghề nghiệp của các em sau THPT.

+ Tăng cường hoạt động trải nghiệm sáng tạo theo hướng gắn kết với thực tiễn, giáo dục kĩ năng sống, nhu cầu, sở thích, huy động kinh nghiệm cá nhân,…


Tôi là một giáo viên trẻ, đồng thời là người từng trải qua việc học phân ban ở THPT. Khi tìm hiểu về dạy học tự chọn trong chương trình mới, tôi thấy đâu đó bóng dáng của việc phân ban ngày trước. Không biết suy nghĩ của ông Đỗ Văn Lợi về việc này như thế nào?

Bùi Thúy Quỳnh - Gia Lâm, Hà Nội

PGĐ Đỗ Văn Lợi:
Việc học phân ban ở THPT gồm các ban: Ban Khoa học tự nhiên (Toán, Vật Lý, Hóa Học), ban Khoa học xã hội (Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý) và ban Cơ bản. Các môn học thuộc ban KHTN, KHXH có học kiến thức nâng cao, các ban đều có sách giáo khoa riêng.

Trong CT mới, học sinh học một số môn học bắt buộc và được tự chọn một số môn học, chuyên đề học tập tự chọn phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp của bản thân. Như vậy việc học tự chọn trong chương trình mới không giống như việc học phân ban ở CT cấp THPT hiện hành.


Khi thực hiện dạy học phân hóa, tôi thường chú trọng hướng dẫn học sinh phương pháp tự học, tư duy độc lập, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, chống lối học vẹt, học tủ. Tuy nhiên, học sinh của tôi ở vùng nông thôn, các em rất nhút nhát. Bên cạnh đó, sau giờ học, các em phải về giúp cha mẹ công việc đồng áng nên việc tự học khó khăn vô cùng. Theo thầy, với đối tượng học sinh của mình, tôi nên làm gì để việc giảng dạy đạt hiệu quả?

namson1979@...

Thầy Lê Văn Cường:
Cách thầy làm tôi cho là rất tuyệt. Đối với các học sinh ở vùng nông thôn, có thể các em ít được tiếp cận với các công nghệ, phương tiện dạy học hiện đại, công việc của các em hàng ngày không chỉ đơn thuần là học mà còn làm nhiều việc khác cho gia đình.

Tôi nghĩ ở nông thôn các giáo viên có thể giao nhiệm vụ để học sinh trải nghiệm ngoài thực tiễn như đo diện tích một thửa ruộng, hay tính năng suất lao động,… Điều quan trọng là giáo viên phải giao nhiệm vụ phù hợp với khả năng, sở trường của từng học sinh hay nhóm học sinh.


Xin hỏi nhà trường đã và đang có những chuẩn bị gì để chuẩn bị gì về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên cho việc dạy học phân hóa, tự chọn theo chương trình mới?

huonglek46@...

Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Minh Quý:
Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Minh Quý
Chào anh/chị!
Trường THPT Trần Nguyên Hãn là một trong những trường THPT của thành phố Hải Phòng được đầu tư rất tốt về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học. Đội ngũ giáo viên nhà trường có tinh thần trách nhiệm cao với công việc, có năng lực chuyên môn vững vàng. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện chương trình mới, ngay từ bây giờ, nhà trường đã tiến hành chuẩn bị một số công việc:

- Tuyên truyền về đổi mới chương trình, SGK và điều kiện tối thiểu để được thực hiện chương trình, SGK mới

- Tập trung bổ sung, nâng cấp phòng học, phòng học bộ môn đa chức năng theo hướng từng bước đáp ứng dần nhu cầu tự chọn môn học của các em học sinh.

- Đẩy mạnh việc tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao dần năng lực quản lí, năng lực nghề nghiệp của Cán bộ quản lý, giáo viên;

- Triển khai thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá một cách quyết liệt để từng bước đáp ứng yêu cầu dạy học, kiểm tra các môn học tự chọn.


Khi đề xuất chủ trương dạy học phân hóa ở các trường THPT, các chuyên gia kế thừa kinh nghiệm gì từ chương trình phổ thông hiện hành?

tranngochong@...

TS Nguyễn Thị Hồng Vân:
Chương trình THPT hiện hành đã và đang triển khai theo phương thức phân ban kết hợp với tự chọn. Theo phương thức này, học sinh được chọn học theo các ban (Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội, Cơ bản).

Ưu điểm của phương thức này là có thể thuận tiện cho nhà quản lí khi tổ chức điều hành hoạt động của nhà trường; tuy nhiên, nhược điểm của phương thức này là việc phân hóa theo ban sẽ cứng nhắc, khi HS chọn ban nào thì phải chọn “cả gói CT các môn thuộc ban đó”, tính linh hoạt trong lựa chọn các nội dung học tập khác nhau với các mức độ khác nhau sẽ hạn chế.

Thực tế cho thấy đại đa số HS chỉ học ban Cơ bản, các ban khác hầu như rất ít HS lựa chọn. HS phải học quá nhiều môn (14 môn và các hoạt động giáo dục) và tự chọn thêm một số chủ đề (nâng cao, bám sát, đáp ứng), thời lượng dành cho từng môn ít nên nội dung từng môn học không sâu, có hiện tượng quá tải đối với HS.

Khi đề xuất chủ trương dạy học phân hoá, một mặt chúng ta kế thừa quan điểm dạy học phân hoá là bảo đảm sự phù hợp với các đối tượng học sinh khác nhau (về hoàn cảnh, đặc điểm tâm - sinh lý, khả năng, nhu cầu và hứng thú, sở thích cá nhân).

Mặt khác, có sự đổi mới về cách thức tổ chức phân hoá theo hình thức tự chọn để khắc phục những bất cập của phương án phân ban đã nêu ở trên, nhằm phát triển tối đa điều kiện và tiềm năng của mỗi học sinh, đồng thời chú ý hơn đến yêu cầu định hướng nghề nghiệp cho HS.


Có ý kiến cho rằng, chương trình mới dù đã tăng số môn tự chọn, nhưng học sinh THPT vẫn phải học nhiều môn tự chọn bắt buộc nên có thể dẫn đến quá tải, từ đó giảm hiệu quả phân hóa theo năng lực, sở trường của học sinh ở cấp học này. Là quản lý giáo dục ở địa phương, ông suy nghĩ như thế nào về ý kiến này?

huynh.nguyenvan@...

PGĐ Đỗ Văn Lợi:

Thầy Đỗ Văn Lợi nhiệt tình trả lời câu hỏi của bạn đọc

Trong chương trình mới, ngoài các môn học bắt buộc, học sinh được chọn các môn học cho phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp của học sinh, nhưng tổng số tiết học chính khóa không quá 28 tiết/ tuần nên không dẫn đến việc quá tải cũng như giảm hiệu quả phân hóa theo năng lực của học sinh.

Mặt khác, tôi được biết, tổng số môn học bắt buộc và môn học tự chọn mà học sinh phải học trong CT GDPT mới không nhiều so với các nước trong khu vực và trên thế giới.


Tôi cho rằng thực tế khi triển khai dạy học phân hóa bằng tự chọn sắp tới sẽ có một số học sinh chọn học môn học theo cảm tính, chọn theo số đông chứ không hẳn theo năng lực của bản thân. Là Hiệu trưởng, ông dự kiến nhà trường sẽ có những biện pháp gì để giúp HS tự chọn môn học trong 3 năm học bảo đảm phù hợp với năng lực, điều kiện hoàn cảnh của từng em?

benembienrong@...

Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Minh Quý:
Chào anh, chị!

Chương trình hiện hành tập trung chủ yếu vào việc truyền thụ kiến thức cho học sinh, chưa chú trọng phát triển năng lực cho các em. Do đó, trước hết phải đổi mới chương trình, SGK, đổi mới phương pháp giảng dạy theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất của người học, từ đó mới có cơ sở để chính người học có sự lựa chọn đúng đắn môn học tự chọn theo đúng với năng lực, sở trường của mình.

Trong vài năm gần đây, trường THPT Trần Nguyên Hãn (TP Hải Phòng) rất chú trọng về việc đổi mới cách dạy, cách học từng môn học gắn với việc tư vấn hướng nghiệp cho học sinh.

Mỗi em học sinh của nhà trường đều được giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn trao đổi, thảo luận, tư vấn lựa chọn nghề nghiệp tương lai ngay từ những ngày đầu bước chân vào trường và trong suốt 3 năm học. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi khi nhà trường triển khai thực hiện giáo dục định hướng nghề nghiệp theo chương trình Giáo dục phổ thông mới.


Khi thực hiện dạy học phân hóa, điều tôi cảm thấy khó khăn nhất là làm sao để xây dựng được một tiêu chí đánh giá rõ ràng, giúp học sinh biết các em cần phải đạt được những gì ở mỗi bài học, mỗi nội dung, nhiệm vụ dạy học. Rất mong qua chương trình giao lưu được thầy chia sẻ kinh nghiệm để làm tốt nội dung này.

Đoàn Đức Hồng - Bình Minh, Vĩnh Long

Thầy Lê Văn Cường:
Hiện nay, dạy học phân hóa đang được chú trọng thực hiện tại các nhà trường THCS và THPT.

Ở mỗi tập thể lớp, các em học sinh khác nhau về cá tính, sở trường, năng lực nhận thức, sự hứng thú, phong cách học tập,... Do vậy, khi thực hiện dạy học phân hóa, sự thành công phụ thuộc rất lớn vào nhận thức và chiến lược giảng dạy của giáo viên (tôi dùng từ “ chiến lược” ở đây bởi đây không đơn thuần là hoạt động giảng dạy thông thường mà là giảng dạy có kế hoạch, có mục tiêu rõ ràng, được thực hiện ra sao và khả năng mang lại kết quả gì?...).

Để đánh giá giờ học giáo viên cần có hệ thống câu hỏi kiểm tra xem học sinh đã đạt mục tiêu bài học chưa? Ngoài ra cần quan sát sự hứng thú, thái độ học tập của học sinh…

Ngoài sự đánh giá của giáo viên, học sinh có thể tự đánh giá bạn học hoặc đánh giá bản thân.


Chương trình giáo dục phổ thông mới nhấn mạnh việc dạy học phân hóa. Xin hỏi đây có phải là xu hướng của nhiều nền giáo dục, đặc biệt các nước có nền giáo dục tiên tiến hay không? Chúng ta có nghiên cứu về xu thế quốc tế về dạy học phân hóa hay không? Nếu có thì cụ thể xu thế đó là như thế nào?

Lê Hải Bắc – TP Huế

TS Nguyễn Thị Hồng Vân:

TS Nguyễn Thị Hồng Vân trả lời câu hỏi của bạn đọc

Việc tìm hiểu, học tập kinh nghiệm quốc tế là một trong những quan điểm chỉ đạo khi triển khai xây dựng chương trình giáo dục. Qua tìm hiểu kinh nghiệm xây dựng chương trình của các nước, có thể thấy, phân hóa là xu thế được nhiều nước triển khai thực hiện, nhưng cách thức phân hóa thì có khác nhau.

Ở cấp THPT, hình thức phân ban hiện nay chỉ được một số ít quốc gia lựa chọn, trong khi hình thức phân hoá bằng tự chọn là xu thế phổ biến hơn. Cách thức tổ chức tự chọn có thể khác nhau trong chương trình các nước, tuy nhiên có một số điểm chung là:

- Học sinh sẽ học một số môn bắt buộc và chọn học một số môn khác theo năng lực, nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của cá nhân.

Trong các môn học bắt buộc và tự chọn có chia theo các mức độ/trình độ cơ bản và nâng cao, tạo điều kiện cho HS lựa chọn phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp của cá nhân.

- Các môn tự chọn được tổ hợp khá đa dạng (theo lĩnh vực, nhóm, ngành học,…) song đều hướng đến mục tiêu tạo điều kiện để HS lựa chọn theo hướng nghề nghiệp.

Bên cạnh các môn học bắt buộc và tự chọn, chương trình các nước đã đưa ra rất nhiều nội dung học tập đa dạng, đáp ứng với nhu cầu học tập phong phú của người học, những nội dung này có thể được gọi tên là chuyên đề học tập tự chọn, khoá học tự chọn, môn học tự chọn tuỳ ý,…

- Các hoạt động trải nghiệm sáng tạo hay hoạt động ngoại khoá luôn được chú trọng, được tổ chức gắn với nghề nghiệp tương lai; học sinh được tư vấn để lựa chọn và định hướng nghề nghiệp.


Làm trong ngành Giáo dục lâu năm ở Thủy Nguyên (Hải Phòng), tôi thấy một thực trạng là có những chủ trương chúng ta đưa ra rất đúng, rất tốt nhưng vì công tác tuyên truyền làm chưa tới khiến cán bộ, giáo viên, phụ huynh, học sinh, dư luận không hiểu, dẫn tới kết quả không được như mong đợi. Tôi rất ủng hộ chủ trương dạy học phân hóa và cho rằng đây là cách làm phù hợp giúp học sinh phát huy được năng lực, sở trường. Tôi hy vọng được nghe ông Đỗ Văn Lợi chia sẻ về kế hoạch tuyên truyền, giúp cán bộ giáo viên, phụ huynh, học sinh Hải Phòng đồng thuận với chủ trương dạy học phân hóa cũng như vấn đề tự chọn môn học ở nhà trường?

Lê Hoàng Sơn - 55 tuổi, Thủy Nguyên, Hải Phòng

PGĐ Đỗ Văn Lợi:
Hiện nay Bộ GD&ĐT đã dự thảo chương trình giáo dục phổ thông (CT GDPT) tổng thể và dự kiến sẽ triển khai CT mới từ năm học 2018-2019.

Để triển khai thực hiện đại trà CT mới nói chung và dạy học phân hoá ở cấp THPT nói riêng đạt kết quả tốt, ngay từ khi có Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT; Nghị quyết 88 về đổi mới chương trình – SGK GDPT, Sở GD&ĐT Hải Phòng đã chỉ đạo các trường THPT quán triệt cho CBQL, GV, HS và CMHS về chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện GDPT, đặc biệt là đổi mới CT GDPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

Các trường THPT đã nghiêm túc nghiên cứu, thảo luận và đã có nhiều ý kiến góp ý kế hoạch giáo dục cấp THPT, nhất là phương án tổ chức dạy học tự chọn cấp THPT.

Trong thời gian tới, Sở GD&ĐT Hải Phòng tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền nhằm giúp cán bộ, giáo viên và học sinh Hải Phòng hiểu, đồng thuận về chủ trương dạy học phân hóa cũng như tự chọn môn học ở nhà trường trong CT GDPT mới; cách thức tuyên truyền chủ yếu thông qua phương tiện thông tin đại chúng, thông qua chuyên đề về giáo dục – đào tạo trên Đài phát thanh và truyền hình Hải phòng, qua việc tập huấn cho cán bộ quản lý, giáo viên.

Các nhà trường sẽ tuyên truyền thông qua Hội đồng giáo dục nhà trường, đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, thông qua phụ huynh học sinh…

');

Gửi câu hỏi ở đây

Vui lòng viết tiếng Việt có dấu
Nguồn: giaoducthoidai.vn
 

Bình luận bằng Facebook

Top